تجربه کاربری یا UX (مخفف عبارات User Experience) به معنای تجربه کاربر یا برداشتها و احساسات کاربر در زمان استفاده از یک سایت است. به عبارت دیگر، تجربه کاربری همان خاطره ای است که در استفاده از سایت در ذهن کاربر نقش می بندد.

طراحی UX، نیازمند مشاهده سایت، مصحولات و یا خدمات ارائه شده در سایت از زاویه دید کاربر است. انجام چنین کاری، گرچه ساده به نظر می­رسد اما به هیچ عنوان کار ساده­ ای نیست. سلیقه و میزان دانش کاربران مختلف باهم متفاوت است و حتی اگر طراح در زمان طراحی اولیه از کاربران خود در مورد نیازها، علایق و سلایق آنها سوال کند به نتیجه مطلوبی نخواهد رسید.

در اکثر مواقع مردم نمی­دانند که چه چیزی می­خواهند، مگر اینکه شما آن را به آنها نشان دهید. جمله معروف از هنری فورد : اگر از مشتریانم می­پرسیدم که چه چیزی می­خواهید؟ به من پاسخ می­دادند یک اسب سریعتر.

چرا تجربه کاربری اهمیت دارد؟

کاربران تجربه­ای که در زمان استفاده از محصولات مختلف دارند را با هم به اشتراک می­گذارند و این موضوع تاثیر مستقیمی بر فروش آن محصول خواهد داشت. از طرف دیگر، در مبحث برند سازی، تجربه کاربر اهمیت زیادی دارد و حسی که استفاده از یک محصول برای کاربر ایجاد می­کند، تاثیر مستقیمی بر علاقه او به برند مورد نظر خواهد داشت.

تصور کنید شما قصد خرید یک موبایل جدید را دارید، در مرحله اول ممکن است از دوستان و آشنایان خود که در این زمینه اطلاعات بیشتری دارند، در مورد انتخاب موبایل مناسب سوال بپرسید (در واقع با انجام چنین کاری از آنها می­خواهید که تجربه کاربری خود یا سایر استفاده کنندگان قبلی این محصولات را با شما در میان بگذارند) و سپس با توجه به توصیه­ هایی که از افراد مختلف شنیده­ اید، برند مورد نظر خود را انتخاب می­کنید و موبایل را خریداری می­کنید.

تجربه کاربری شما با این محصول، از زمانی شروع می­شود که جعبه آن را باز می­کنید، محصول را از جعبه بیرون می­ آورید و آن را راه اندازی می­کنید. برندهای معتبر طراحی تجربه کاربری مناسب را از همین لحظه شروع می­کنند، به عنوان مثال شرکت اپل بر روی صدایی که کاربر در زمان باز کردن چسب محصول می­شنود، کارکرده است، تا حس خوبی را به کاربر منتقل کند. نوع بسته بندی اولیه محصول، صدایی که کاربر زمان روشن کردن موبایل می­شنود و تصویر اولیه­ ای که زمان لود شدن سیستم عامل به نمایش در می ­آید، می­توانند حس مناسبی در زمان استفاده از محصول در اولین تجربه کاربری بوجود آورند.

عوامل یک طراحی تجربه کاربری مناسب عبارتند از :

• برطرف کردن نیازهای کاربر
• کاربر پسند بودن و سهولت در زمان استفاده از محصول
• جذابیت ظاهری، جذابیت استفاده
• درگیر کردن کاربر با محصول ( به دلیل لذت بردن در زمان استفاده از محصول )

یک طراح تجربه کاربری چه کاری انجام می­دهد؟

A ) طراحی و ایجاد Wireframe ها : طرح های اولیه ای هستند که مکان قرار گرفتن اجزای صفحه و چیدمان آنها را مشخص می­کنند. که میتواند به صورت دستی بر روی کاغذ ایجاد شود و یا برای طراحی آن از ابزارهای مخصوص این کار، مانند ( نرم افزار نمونه سازی وب سایت - Axure RP Pro ) استفاده شود.

B ) آزمایش محصول از دید کاربر : یک طراح نظرات افراد مختلف در زمان استفاده از محصول را جویا می­شود و رفتارها و عملکرد آنها را رصد می­کند.

به عنوان مثال جهت بدست آوردن چیدمان بهینه عناصر صفحه می­توان از روشی به نام card sorting استفاده کرد، در این روش نام عناصر مختلف بر روی کاغذ نوشته شده و از کاربران خواسته می­شود تا کارتها را در صفحه نمایش به سلیقه خود مرتب کنند. نهایتا با جمع بندی نظرات نهایی کاربران و استفاده از روش­های آماری، بهترین چیدمان عناصر صفحه مشخص می­شود.

C ) ایجاد پرسنا : پرسنا یک طرح اولیه از ظاهر و ویژگی­های مخاطب هدف ما است، اطلاعات پرسنا، با تحقیق از مشتریان و استخراج خصوصیات آنها بدست می­ آید.

D ) طراحی سناریو و فرآیندهای کاری : طراحی سناریو یکی از مهمترین کارهایی است که یک طراح تجربه کاربری باید انجام دهد و در نظر گرفتن پارامترهایی مانند جذابیت، غافلگیر کردن کاربر و ایجاد حس مناسب در او و سهولت استفاده، در طراحی سناریو در نظر گرفته می­شود.

نتیجه گیری

تجربه کاربری فقط به طراحی محصول مربوط نمی­شود و نحوه پشتیبانی و پاسخ گویی به کاربر، زمانی که با مشکلی مواجه شده است و خدمات پس از فروش محصول نیز بخشی از تجربه کاربری محسوب می­شوند. برای اینکه تجربه مناسبی در کاربران خود ایجاد کنیم، لازم است که همیشه بازخوردهای کاربران را تحلیل و بررسی کنیم و از صحت عملکرد فرآیندها اطمینان حاصل کنیم.